Plaatselijke verkiezingen in Engeland zijn uitgelopen op een drama voor zittend premier Sunak. Met 106 van de 107 uitslagen bekend verloor zijn Conservatieve partij bijna de helft van zijn gemeenteraadszetels en is die op lokaal niveau nu de derde partij, na Labour en de Liberal-Democrats.

Ook verloren de Tory's nipt de burgemeestersverkiezingen in Birmingham en kon niet worden voorkomen dat Labour-burgemeester Sadiq Khan een historische derde termijn in Londen kreeg. Door de posten in Liverpool en Manchester te behouden levert Labour nu burgemeesters in de vier grootste Engelse steden.

"We zijn je onenigheid, je chaos en je mislukkingen zat", was de boodschap van oppositieleider Starmer aan de premier. "Als je een land na 14 jaar regeren slechter achterlaat dan je begon, dan verdien je het niet om aan de macht te blijven.'

Starmer riep Sunak op om snel nationale verkiezingen uit te schrijven, aangezien in het Verenigd Koninkrijk de zittend premier dat moment mag bepalen. "Helaas is ons land slachtoffer van een zombie-regering, die het land in onzekerheid houdt omdat de premier bang is dat hij de verkiezingen zal verliezen."

Van de ruim 2600 zetels die verkiesbaar waren, won Labour er volgens de BBC 1140, 186 meer dan de vorige keer. De Conservatieve Partij daarentegen verloor er 473 en kwam uit op 512. Daarmee moet de partij de Lib-Dems met 521 zetels boven zich dulden. Leider Davey van die partij noemt de uitslag rampzalig voor de regeringspartij.

Pijnlijk was ook het verlies van de burgemeester in West Midlands, waar de tweede stad van het land Birmingham onder valt. De Conservatieve burgemeester verloor de race daar met 1508 stemmen verschil van zijn Labour-uitdager.

In Londen deed Khan het aanzienlijk beter dan aanvankelijk was gedacht. De Tory's hoopten gebruik te kunnen maken van onvrede over diens beleid, zoals onpopulaire emissieregels voor auto's en kritiek op zijn aanpak van pro-Palestijnse demonstraties de afgelopen maanden. Toch verpletterde de Labour-politicus zijn concurrentie met 44 procent van de stemmen.

Klein lichtpuntje

Premier Sunak ging langs bij een van de weinige succesverhalen deze stembusgang: het district Tees Valley, waar een partijgenoot wel won. Hij zei dat zijn vastberadenheid alleen maar is toegenomen. "Ik ben ervan overtuigd dat kiezers bij de nationale verkiezingen voor ons zullen kiezen."

Klein lichtpuntje voor hem was dat Labour stemmen verloor in gebieden waar veel moslims wonen, omdat die achterban het oneens is met het pro-Israëlische standpunt van de partij.

Ook kan Sunak troost putten uit het feit dat zijn partij in aanloop naar de volgende verkiezingen de gelederen lijkt te willen sluiten en in ieder geval niet intern aan zijn positie wil tornen. Alhoewel, analyseert de BBC, "nog een keer van leider wisselen zo kort voor de verkiezingen zou te gek voor woorden zijn".

Bij een incident op Utrecht Centraal zijn zeker drie mensen aangehouden. Volgens de politie ging het om een vechtpartij tussen "een aantal personen".

Eén persoon is met onbekende verwondingen naar het ziekenhuis gebracht. Er is nog niets bekend de identiteit van het slachtoffer.

De politie werd rond 05.15 uur opgeroepen voor een steekincident op het stationsplein, maar later bevestigde een woordvoerder dat er geen wapens waren gebruikt.

Een NOS-redacteur ter plaatse zag zeker tien politieagenten van de stationshal een perron op rennen. Daar werden twee mannen aangehouden.

Het treinverkeer van en naar het station werd tijdelijk stilgelegd op last van de politie, maar is inmiddels weer hervat.

Al jaren sprake van overlast

Het stationsplein van Utrecht Centraal kampt al jaren met overlast. In 2022 maakte de gemeente het mogelijk om een verblijfsontzegging op te leggen voor mensen die overlast veroorzaken op het stationsplein. Een verblijfsontzegging kan alleen worden opgelegd in een gebied waar sprake is van structurele overlast.

Goedemorgen! Nederland viert vandaag Bevrijdingsdag en de kans is groot dat PSV de 25ste landstitel in de clubgeschiedenis grijpt.

Eerst het weer: in de ochtend valt er nog wat regen in het noorden. Daarna blijft het in het hele land zo goed als droog, waarbij er ook veel ruimte is voor de zon. Het wordt zo'n 14 tot 17 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. En hier zie je de actuele situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

In het zuiden van Brazilië is het dodental als gevolg van hevige regenval en overstromingen opgelopen tot 55. Bijna 70.000 mensen hebben vanwege het noodweer hun huis verlaten en meer dan een miljoen huishoudens zitten zonder schoon drinkwater.

De watersnood in de deelstaat Rio Grande do Sul is ontstaan door aanhoudende regenval. Wegen en bruggen zijn weggespoeld door het water en het vliegverkeer van en naar de stad Porto Alegre is voorlopig stilgelegd. Ondertussen maken de Braziliaanse autoriteiten zich zorgen over mogelijke dambreuken. Een deel van de dam van een waterkrachtcentrale heeft het begeven en ook een andere dam bij de stad Bento Gonçalves dreigt in te storten.

Ander nieuws uit de nacht:

En dan nog even dit:

Op vliegveld Teuge wordt al jaren gewerkt aan elektrisch vliegen. Het resultaat: een vliegtuigje met plek voor twee personen, die ruim 100 kilometer kan vliegen zonder uitstoot. We vlogen een rondje mee:

Fijne Bevrijdingsdag!

In de Australische stad Perth heeft de politie een jongen van 16 doodgeschoten na een mesaanval. De tiener had kort daarvoor op een parkeerplaats ingestoken op een voorbijganger. Die man raakte zwaar gewond, maar ligt inmiddels in stabiele toestand in het ziekenhuis.

De politie gaat uit van een terreurdaad. De jongen deed al mee in een programma voor geradicaliseerde jeugd, nadat er waarschuwingen over hem waren binnengekomen uit de moslimgemeenschap. Bovendien had hij kort voor het incident het noodnummer gebeld om te zeggen dat hij geweld zou gaan gebruiken.

Volgens de autoriteiten handelde de jongen alleen. De politie meent dat de dreiging voorbij is nu de jongen is uitgeschakeld.

Meer geweld

Het is het derde geweldsincident in Australië in korte tijd. Halverwege april stak een verwarde man zes mensen dood in een winkelcentrum in Sydney, twee dagen later viel een islamitische jongen een Assyrisch orthodoxe priester aan tijdens een kerkdienst.

Volgens de politie was die laatste aanval ook een daad van terreur. Zes bekenden van deze dader werden opgepakt omdat ze mogelijk een rol hebben gespeeld in die aanslag. Zij zitten allemaal nog vast.

De golf van geweld is opmerkelijk, omdat dit soort geweldsincidenten niet vaak voorkomen in Australië. De vuurwapenwetten zijn er strikt en steekwapens zijn verboden op openbare plekken.

In het zuiden van Brazilië is het dodental als gevolg van hevige regenval en overstromingen opgelopen tot 55. Bijna 70.000 mensen hebben vanwege het noodweer hun huis verlaten en meer dan een miljoen huishoudens zitten zonder schoon drinkwater.

De watersnood in de deelstaat Rio Grande do Sul is ontstaan door aanhoudende regenval. Wegen en bruggen zijn weggespoeld door het water en het vliegverkeer van en naar de stad Porto Alegre is voorlopig stilgelegd.

Dammen

De autoriteiten houden de situatie bij verschillende dammen in de zuidelijke deelstaat nauwlettend in de gaten. Een deel van de dam van een waterkrachtcentrale heeft het begeven en ook een andere dam bij de stad Bento Gonçalves dreigt in te storten.

In deze video van afgelopen vrijdag is de omvang van de ramp te zien:

Op de snelweg A4 is zaterdagavond een automobilist gewond geraakt na een botsing met een gans. Het ongeval gebeurde ter hoogte van Hoofddorp.

De vogel vloog door de voorruit van de auto en kwam op de achterbank terecht. De bestuurster raakte gewond en is naar het ziekenhuis gebracht. De auto is door een bergingsbedrijf afgevoerd.

De gans overleefde het ongeluk niet.

De Amerikaanse kunstenaar Frank Stella is op 87-jarige leeftijd in zijn appartement in New York overleden. De schilder, beeldhouwer en graficus leed aan kanker.

De kunstenaar werd eind jaren 50 bekend door zijn opvallende 'Black Paintings'. De kunstwerken waren bijna volledig zwart en bestonden uit abstracte symmetrische patronen. "Ik hou van het idee dat dit heel moeilijk te doorgronden schilderijen zijn", zei Stella in een interview uit 1972. Hij gaf het liefst zo min mogelijk uitleg over zijn kunst.

Later in zijn carrière bleef Stella vasthouden aan de abstracte vormen die hij eerder gebruikte. Wel stapte hij drastisch van zijn zwart-witte stijl af: zijn kunstwerken werden vanaf de jaren 60 opvallend kleurrijk en energiek.

In 1970 begon Frank Stella ook driedimensionale elementen te gebruiken in zijn kunst. Dat begon klein, maar groeide uit tot enorme kunstwerken in de openbare ruimte. Het kunstwerk 'Broken Jug' staats sinds 2021 in Friesland, bij de industriehaven van Harlingen.

De sculptuur in Harlingen is zo'n veertien meter hoog en weegt 45 ton. Het verhaal van het kunstwerk is bijzonder. Stella begon er in 2001 al aan. Het was oorspronkelijk de bedoeling dat het naast een stadion in Miami kwam te staan, maar daar werd het geweigerd.

Zo gespannen als de dagen in de aanloop naar de Nationale Herdenking verliepen, zo rustig verliep de avond zelf. De extra beveiliging gaf de avond voor sommige mensen een extra lading, maar veel bezoekers gaven aan niet te hebben getwijfeld over hun komst. Een enkeling twijfelde alleen vanwege het slechte weer.

Waar normaal gesproken tienduizenden bezoekers vanaf alle kanten de Dam op komen wandelen in de uren voor de herdenking, schuifelden enkele duizenden mensen dit jaar via streng beveiligde ingangen het plein op. Van elke bezoeker werd bij de ingang de jas opengeritst, de tas gecontroleerd en iedereen werd gefouilleerd.

Extra belangrijk

"Het is wel frappant dat je door een soort politiecheckpoint moet om stil te staan bij oorlog en vrijheid", zegt bezoeker Michiel. Hij staat met zijn broer en ouders aan de zijkant van het plein met goed zicht op het Nationaal Monument en de grote tv-schermen.

Het is de eerste keer dat ze als gezin de herdenking op de Dam bezoeken; vader René en moeder Annelies zijn er speciaal voor uit Noord-Limburg gekomen. De spanning van de afgelopen week en de extra veiligheidsmaatregelen waren voor hen geen reden om niet te gaan. "Sterker nog, het gaf een extra reden om juist wel te komen", zegt René. "We laten ons niet uit de weg slaan door mensen die dreigen met acties."

Dat zeggen ook Ed en Bruno, Amsterdamse buren die los van elkaar al jaren naar een herdenking in de stad gaan. Nu zijn ze voor het eerst samen op de Dam. Bruno: "Het feit dat ze het klein wilden houden vanwege een dreiging, maakt het extra belangrijk om er wel te zijn. Als de Dam helemaal leeg zou zijn, slaan we met zijn allen de plank mis."

Ed voegt toe: "Het geeft wel een bepaalde lading, al die beveiliging, maar we hebben niet getwijfeld. Alleen een beetje vanwege de regen", zegt hij met een knipoog.

'Mannen waren bezorgder dan wij'

Voor vriendinnen Gerlinde en Lara is de herdenking op de Dam een traditie die ze niet wilden overslaan. "We zijn hier nu voor de zevende keer", zegt Gerlinde. Ze vertelt dat ze van tevoren wel hebben overlegd of ze wilden gaan naar aanleiding van de extra maatregelen, maar lang hebben ze niet getwijfeld. "Vooral onze mannen vroegen of we het wel zeker wisten. Zij waren bezorgder dan wij. Maar ik heb een heel veilig gevoel", zegt Gerlinde.

Lara zegt dat ze tijdens de twee minuten stilte aan haar overgrootvader denkt. "Hij zat in het verzet en is doodgeschoten in de oorlog. Via mijn oma hebben we dat altijd meegekregen, en we praten er nog steeds over. Mede door mensen zoals mijn overgrootvader, kunnen wij hier staan." Lara kijkt even om zich heen: "En het is toch mooi om te zien dat er nog veel mensen zijn."

Wie tussen de mensen staat, heeft inderdaad niet direct door dat de opkomst fors lager is dan het aantal gereserveerde tickets. Bij de plechtigheid waren ongeveer 4400 mensen, terwijl er 10.000 kaarten waren gereserveerd. Een woordvoerder van het Nationaal Comité 4 en 5 mei vermoedt dat het slechte weer reden is geweest voor mensen om thuis te blijven.

Twee minuten stilte

Tijdens het taptoe-signaal, gespeeld voorafgaand aan de twee minuten stilte, begint het weer te druppelen. Na het slaan van de klok wordt het stil op de Dam. Het tikken van regendruppels op poncho's en regenjassen is twee minuten lang het enige geluid.

"Geen spanning", zeggen Ed en Bruno na afloop. "Maar wel koud!"

Ook de 33-jarige Milo uit Arnhem is tijdens het stiltemoment niet bezig geweest met een eventuele verstoring. Hij dacht aan zijn opa. "Voorgaande jaren keek ik het altijd op tv met hem, maar hij is onlangs overleden. Hij heeft vroeger in een Jappenkamp gezeten, maar vertelde daar nooit veel over." Ook Milo heeft niet getwijfeld over zijn komst. "Ik wilde hier zijn om mijn opa te eren."

Een ontsnapte zebra is na een avontuur van bijna een week in de Amerikaanse staat Washington weer terecht. Samen met drie soortgenoten ontsnapte het dier zondag uit een trailer. De drie werden snel gevangen, de vierde is nu pas weer terecht.

De zebra's werden vervoerd van de staat Washington naar een kinderboerderij in Montana. Toen de chauffeur even stopte om de trailer te controleren, ontsnapten de dieren. Aanvankelijk graasden ze wat naast de snelweg. Om te voorkomen dat ze in het verkeer terecht zouden komen, vormden automobilisten met hun auto's een soort hek langs de weg. Daarop vertrokken de zebra's.

Ze kwamen langs een restaurant, liepen door woonwijken en eindigden na een paar uur in iemands achtertuin. Daar konden ze gevangen worden. Maar de vierde zebra, Shug genaamd, sprong over een hek en ging ervandoor.

'Zearch'

Af en toe verscheen de zebra op wildcamera's in de bossen. Terwijl er een zoekactie op touw werd gezet, veranderde Shug in een soort beroemdheid. In de lokale media werd volop gerapporteerd over de 'zearch' en de zebra verscheen veelvuldig op sociale media.

Er waren uiteraard ook zorgen. Er leven poema's in het gebied en het dier zou bang kunnen worden door de vreemde omgeving waarin hij zich bevond.

De zebra werd vrijdag aangetroffen in de plaats North Bend en kon daar met hulp van bewoners door dierenbeschermers gevangen worden. Volgens de dierenbescherming verkeert het dier in goede gezondheid.

Bij de Nationale Herdenking op de Dam waren dit jaar zo'n 4400 mensen aanwezig. Vanwege een reeks veiligheidsmaatregelen, en vermoedelijk ook het druilerige weer, was ongeveer een kwart van het gebruikelijke aantal bezoekers present bij de dodenherdenking.

Ondanks zorgen vooraf over mogelijke verstoringen, was het om 20.00 uur twee minuten stil:

Er werd stilgestaan bij de miljoenen slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, maar ook bij het leed veroorzaakt door latere oorlogen. Burgemeester Halsema riep in haar toespraak op om de erfenis van de vrede te beschermen. "Door altijd op te staan tegen antisemitisme, tegen elke vorm van haat en discriminatie. Door onze grondrechten te koesteren, net als de vrije pers en onze democratie."

Haar woorden leken te verwijzen naar polarisatie in de samenleving. In de nasleep van de oorlog in Gaza is het aantal meldingen van geweld of bedreigingen gericht tegen Joden fors gegroeid. Er was ook consternatie bij de opening van het Nationaal Holocaustmuseum in Amsterdam vorige maand. Er was aangifte gedaan wegens geroep van antisemitische leuzen, maar het OM heeft daar geen bewijs voor gevonden.

Aanmelden en fouilleren

Vanwege deze spanningen had de burgemeester samen met de politie besloten tot maatregelen. Er was minder publiek welkom op de Dam en bezoekers werden gefouilleerd. Mensen moesten zich vooraf online aanmelden om aanwezig te zijn.

Het is onduidelijk in hoeverre deze maatregelen tot de lage opkomst hebben geleid. "Ik heb niets gehoord over een mogelijke boycot", zegt een woordvoerder van Comité 4 en 5 mei. Er waren 10.000 aanmeldingen gedaan, het maximale aantal.

"Gisteren hebben we nog een oproep gedaan: als je niet komt, annuleer dan je reservering. Dat hebben mensen ook gedaan en toen werden die reserveringen al snel weer door anderen ingenomen." Dat toont volgens de woordvoerder aan dat er weldegelijk animo was. "Ik heb geen andere verklaring dan het weer dat er veel mensen niet zijn gekomen."

'QR-codes niet massaal doorverkocht'

Het Parool meldde dat een aantal aanmeldingen online via Martkplaats te koop is geweest. De politie kon desgevraagd niet zeggen of, en zo ja hoeveel mensen met een verkochte QR-code kwamen opdagen. "Vandaag zijn niet allerlei kaartjes gezien die zijn doorverkocht", zegt de woordvoerder van Comité 4 en 5 mei.

Bekijk hier een deel van Halsema's toespraak:

Burgemeester Halsema riep in haar speech aanwezigen op tot mededogen en begrip voor elkaar. "Oorlog maakt wonden die nooit helen. Oude angst kan zomaar opvlammen. Bij het plotselinge geluid van een sirene. Als er gescholden wordt of er agressie is in onze straten. Als beelden van gruwelijk oorlogsgeweld onze huiskamers, onze harten binnendringen."

In aanloop naar de Nationale Herdenking hadden meer dan tweehonderd moskeeën nog een oproep gedaan aan burgemeester Halsema om het geweld in Gaza te benoemen in haar toespraak. Mede omdat Halsema in 2022 in haar speech op de Dam aandacht had besteed aan de oorlog in Oekraïne.

Halsema liet voor de dodenherdenking van vandaag echter al weten dat de oorlog tussen Israël en Gaza niet aan de orde zou komen in haar toespraak vanwege haar verbindende rol als burgemeester.

Arrestaties

Tijdens de herdenking werd één arrestatie verricht. Bij aanvang van het stiltemoment probeerde de man een spandoek in beeld te brengen, maar hij werd door agenten opgepakt. "Het heeft de stilte niet verstoord", zegt een woordvoerder van de politie.

Eerder op de dag werd in Amsterdam een 41-jarige man aangehouden die opruiende berichten had geplaatst op sociale media. De Belgisch-Libanese activist Dyab Abou Jahjah zegt dat het gaat om rapper Appa, oftewel Rachid El Ghazaoui. De rapper zou online hebben opgeroepen om de herdenking te verstoren om de aandacht te vestigen op het leed van de Palestijnen in Gaza.

Vele honderden fans staan op Long Island, in de staat New York, in de rij om een selfie met hem te maken. Robert F. Kennedy junior gaat geduldig met hen allemaal op de foto.

"Welke kandidaat doet dat nou?", vraagt Michelle zich hardop af. De vrouw uit Queens hoopt dat RFK jr. de politiek voortzet van zijn oom, oud-president John. F. Kennedy, en zijn vader Robert F. Kennedy sr.

Kennedy junior neemt het als onafhankelijke kandidaat op tegen Joe Biden en Donald Trump in de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Hij is weliswaar kansloos voor het presidentschap maar is mogelijk bepalend voor wie het wél wordt: Biden of Trump. Bij een nek-aan-nekrace kan hij het spel voor één van hen bederven door cruciale stemmen weg te snoepen.

De zelfverzekerde Kennedy ruikt kansen nu de beide gedoodverfde presidentskandidaten historisch impopulair zijn: "Als er een moment is dat een derde kandidaat een goede kans maakt, dan is het nu", reageert hij tijdens zijn rally tegen de NOS.

Milieuactivist en coronacomplottheorieën

De 70-jarige Kennedy had een bewogen leven. Na de traumatische moorden op zijn oom en zijn vader raakte hij verslaafd aan heroïne. Na 14 jaar kickte hij af, werkte bij het Openbaar Ministerie en maakte furore als milieuactivist.

Hij leidt ook de organisatie Children's Health Defense, die bekendstaat om desinformatie over vaccins. RFK jr. herhaalt regelmatig de mythe dat vaccins autisme zouden veroorzaken.

Tijdens de coronapandemie werd Kennedy prominent vertolker van complottheorieën. Zo zou covid-19 volgens hem in een lab zijn ontwikkeld als biowapen en vooral bepaalde etnische groepen treffen. RFK jr. werd tijdelijk verbannen van Instagram.

Kennedy moet regelmatig terugkomen van foutieve uitspraken. Zo zei hij ten onrechte dat de bestormers van het Capitool ongewapend waren.

Schatrijke financier running mate

RFK ging ook door het stof nadat in de pauze van de veelbekeken Super Bowl een campagnespot voor hem werd uitgezonden die was gebaseerd op een beroemde spot van zijn oom JFK. Zijn familie was woedend: ze vinden dat Bobby met de nalatenschap van zijn oom aan de haal gaat.

De schatrijke financier van de peperdure reclame, Nicole Shanahan, is inmiddels Kennedy's running mate. RFK jr. leunt vooral op een rijke geldschieter die ook de campagne van Trump financiert.

RFK jr. scoort gemiddeld 13 procent van de stemmen in de peilingen en staat al op het stembiljet in Californië, Utah, Hawaï en de belangrijke swing state Michigan. En zelf zegt hij dat als de presidentsverkiezingen een tweestrijd zouden zijn tussen hem en Trump of Biden, hij zou winnen. Hij baseert dat op een peiling onder 26.000 kiezers die zijn campagne liet uitvoeren.

Veel familieleden hebben recent op een partijbijeenkomst hun steun uitgesproken voor Joe Biden. Een van hen noemt Bobby "een bedreiging voor de VS", omdat hij de herverkiezing van Biden in de weg kan zitten.

Het zal niet de eerste keer zijn dat een derde kandidaat de uitkomst van Amerikaanse verkiezingen bepaalt. Zo kaapte Groenen-kandidaat Ralph Nader in 2000 broodnodige stemmen weg bij Democraat Al Gore in swing state Florida. Republikein George W. Bush ging er met het bot vandoor.

Acht jaar eerder trok Bush' vader zelf aan het kortste eind: de onafhankelijke miljardair Ross Perot pakte met zijn radicale bezuinigingsagenda 19 procent van de - veelal conservatieve - stemmen waardoor rivaal Bill Clinton in het Witte Huis kwam.

Van twee walletjes

De vraag is nu echter bij wie RFK jr. de meeste stemmen gaat weghalen: bij progressieve stemmers, die vallen voor zijn bekende familienaam en milieu-activisme, of bij conservatieve stemmers die gecharmeerd zijn van zijn anti-establishment houding en vaccinscepsis. In peilingen kaapt RFK bij beiden ongeveer evenveel stemmen weg.

Voor Biden en Trump is er nu reden om RFK jr. te vrezen. Bidens campagneteam valt Kennedy al langer aan. Trump had aanvankelijk juist vriendelijke woorden voor Kennedy, maar trekt inmiddels tegen hem van leer. Zo schreef de Republikeinse presidentskandidaat vorige week op zijn socialemediaplatform Truth Social dat een stem op de in zijn ogen "radicaal-linkse" RFK jr. een "verspilde proteststem' is.

Kennedy weigert zichzelf als spoiler te typeren. "Een spelbederver is iemand die niet kan winnen maar de strijd tussen anderen verstoort. Maar ik kan wél winnen en president Biden niet, dus hij is de spelbederver."

Ook zijn fans in Long Island willen daar niets van horen. Zoals de 18-jarige Luciano, die voor het eerst gaat stemmen. "Stem niet voor degene die kan winnen," zegt hij in de ellenlange rij voor selfies met RFK, "stem voor degene die voor dezelfde idealen staat."

Rio de Janeiro maakt zich op voor het grootste concert van Madonna ooit. Op het strand van Copacabana geeft het inmiddels 65-jarige popicoon vanavond een gratis optreden. Er worden zo'n 1,5 miljoen mensen verwacht.

Al in de vroege ochtenduren verzamelden fans van over de hele wereld zich bij het strand om een plekje voor de show te bemachtigen. Het concert geldt als de afsluiter van Madonna's Celebration Tour, waarmee ze haar ruim 40-jarige carrière viert. Om haar fans te bedanken, is het concert gratis.

De Madonnakoorts gonst al dagen door Rio de Janeiro. De voorbereidingen voor het "historische evenement" op "de grootste dansvloer ter wereld" zijn al de hele week gaande. Op het podium van ruim 800 vierkante meter is geregeld gerepeteerd en ook daar probeerden dagelijks duizenden mensen een glimp van op te vangen. Vrijdagavond kwamen er zoveel mensen kijken dat de brede weg langs het strand enige tijd geblokkeerd raakte door de grote schare Madonnafans, aldus lokale nieuwssite g1.

'Operatie Madonna'

Om het geheel in goede banen te leiden, zijn zo'n 3200 politieagenten ingezet. Straten worden afgesloten en er wordt gecontroleerd met metaaldetectoren, gezichtsherkenningscamera's en drones. Overigens is 'Operatie Madonna' qua bezoekersaantallen niet uniek voor de Copacabana: het jaarlijkse nieuwjaarsfeest op het strand trekt ongeveer net zoveel bezoekers.

Ondertussen wordt er volop gespeculeerd over de inhoud van de show. Bekend is dat Madonna in elk geval 26 nummers uit alle fasen van haar carrière ten gehore zal brengen. Daarnaast nodigt de zangeres ook vaak lokale artiesten uit om mee te doen aan de show. Bij de repetities zijn de populaire Braziliaanse dragqueen Pabllo Vittar en zangeres Anitta op het podium gezien. Ook zouden vier van Madonna's kinderen op het podium verschijnen.

Kaarten voor het concert zijn er niet; wie het eerst komt, het eerst maalt. Voor wie er niet bij kan zijn, wordt het concert live uitgezonden op de Braziliaanse tv.

Een hardloper in het Gelderse Groenlo is voor de tweede keer in korte tijd aangevallen door een buizerd. De hardloper, André Bleumink, plaatste na de tweede aanval een foto op Facebook waarop zijn bebloede hoofd te zien is.

Onderweg van Groenlo naar Lievelde, de plek waar hij al jaren hardloopt, voelde Bleumink van de week opeens een harde klap op zijn achterhoofd. "Dat was wel even schrikken", zegt hij tegen Omroep Gelderland. "Mijn hartslag was op dat moment hoger dan dat ik tijdens het hardlopen kan krijgen. Het voelde als een flinke blauwe plek, dus ik ben gewoon doorgelopen."

Nadat een hardloopmaat toch even achterop zijn hoofd had gekeken, bleek het iets meer te zijn dan alleen een blauwe plek. Reden voor Bleumink om een waarschuwing op Facebook te zetten.

Schijnaanval

Bij buizerds die aanvallen gaat het vaak om broedende vogels die hun nest beschermen. Meestal gaat het om een schijnaanval als waarschuwing, maar het komt geregeld voor dat hardlopers en wielrenners daadwerkelijk worden aangevallen door de roofvogels. Gemeenten en soms ook boeren plaatsen daarom waarschuwingsborden.

Zo was op de Polderweg in Dronten ook jarenlang een agressieve buizerd actief. In 2017 waarschuwde de gemeente voor het eerst voor die vogel. Vorig jaar werd de buizerd dood gevonden door vogelaar Lykele Zwanenburg.

Het dier was waarschijnlijk doodgereden door een auto, Tot vreugde van de vogelaar bleek de buizerd geringd te zijn. Zo kon hij snel vaststellen dat de vogel 17 jaar oud was geworden. "Een unicum", zei Zwanenburg. Volgens hem wordt de gemiddelde buizerd hooguit vier jaar oud.

Pet achterstevoren

Om aanvallen te voorkomen, adviseerde de gemeente Renkum vorig jaar om een pet en zonnebril achterstevoren dragen. "Een buizerd valt liever niet van voren aan, dus kun je hem om de tuin leiden", aldus de gemeente toen.

Bleumink heeft nog een tip om aanvallen te voorkomen. "Ik heb gehoord dat het zou helpen om oogjes achterop je pet te plakken of te naaien. Daarnaast raad ik aan om gewoon tijdelijk een andere route te pakken wanneer je weet dat er ergens een buizerd aan het nestelen is."

Niet eerder werden er zoveel maatregelen genomen om te voorkomen dat de Nationale Herdenking op de Dam vanavond wordt verstoord. Zo zijn er minder mensen welkom dan normaal gesproken en geldt er een demonstratieverbod.

Met alle emoties rondom de oorlog tussen Israël en Hamas wordt gevreesd voor ongeregeldheden. Het is niet voor het eerst dat spanningen in de samenleving reflecteren op de dodenherdenking, die sinds 1946 wordt georganiseerd.

Zo uitten jongeren in de jaren zestig kritiek op de herdenking vanwege de Vietnamoorlog; zij vonden dat de Amerikanen te veel werden opgehemeld. Tijdens de herdenking werd toen een rookbom gegooid.

Verder wilde theoloog Rikko Voorberg in 2017 drieduizend kruisen plaatsen tijdens de herdenking, om zo vluchtelingen te herdenken. Na veel commotie zag hij af van de actie.

In 2018 wilden actievoerders aandacht vragen voor de Indonesische slachtoffers van de Onafhankelijkheidsoorlog in voormalig Nederlands-Indië door een luchtalarm af te laten gaan. Dat werd door de rechter verboden. Sinds 2020 hebben de Indonesische slachtoffers ook een plek in de herdenking.

Dit jaar komt er kritiek vanuit verschillende kanten. Zo zijn er actiegroepen die de aanwezigheid van Kamervoorzitter Martin Bosma (PVV) ongepast vinden. Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) vindt zijn aanwezigheid ongemakkelijk omdat "de PVV een partij is die minderheidsgroepen bij voorbaat discrimineert", zegt het CIDI tegen de Volkskrant.

Sommige vertegenwoordigers van de Indische gemeenschap en historici bepleiten dat er een einde moeten komen aan het herdenken van de militairen die tijdens de koloniale oorlog in Indonesië omkwamen. Recent onderzoek heeft volgens hen uitgewezen dat het Nederlandse leger structureel extreem geweld gebruikte tegen Indonesiërs. Een historicus vraagt zich in Trouw af of Nederland door deze militairen te herdenken "de bloedige koloniale oorlog wil legitimeren".

Uit een rondgang van de krant onder de Indische gemeenschap blijkt overigens dat niet iedereen het een probleem vindt om de Indië-militairen te herdenken, onder meer omdat het overgrote deel van de soldaten dienstplichtig was en gevangenisstraf kon krijgen als ze niet zouden gaan. Ook wisten de vaak jonge jongens niet goed wat ze te wachten stond in Nederlands-Indië.

Verder speelt er dit jaar veel rond de oorlog tussen Hamas en Israël, en of die oorlog wel of niet moet terugkeren in de herdenking. Zo hebben meer dan tweehonderd moskeeën een oproep gedaan aan de Amsterdamse burgemeester Halsema om het geweld in Gaza te benoemen in haar toespraak vanavond.

Eerder zei Halsema al dat de oorlog niet aan de orde zal komen in haar toespraak op de Dam vanwege haar verbindende rol als burgemeester.

Oproep tot protest

Het onderstreept de vele gevoeligheden rond de dodenherdenking, en die komen op allerlei manieren tot uiting. Een groep pro-Palestina-activisten zei tegen Nieuwsuur bijvoorbeeld dat ze sowieso niet van plan zijn om te protesteren tijdens de herdenking vanavond. "Wij hebben onze mensen opgeroepen om niet naar de Dam te komen op 4 en 5 mei. We zouden graag onze stem willen laten horen, maar denken dat het tegen ons gebruikt gaat worden."

Ruim 8700 euro moet buurtrestaurant Einde van de Wereld afdragen aan de gemeente voor het terras. Een onaangename verrassing voor de vrijwilligers achter het drijvende restaurant aan de Javakade, dat deze terrasbelasting nooit eerder hoefde te betalen. "Ons terras staat nota bene aan boord, niet op de kade."

De Amsterdamse terrasbelasting zorgt niet alleen voor kopzorgen bij horecaondernemers. Eind vorige maand viel ook bij veel sportverenigingen voor het eerst een aanslag voor terrassen op de mat. Die vlogen eerst nog door de mazen van het net, maar door een nieuwe systematiek in de gemeentelijke administratie is dat nu voorbij. De gemeente heeft al gezegd dat dat niet de bedoeling kan zijn, en beloofde de sportclubs te kijken naar een oplossing.

Buurtinitiatief

Maar geldt dat ook voor het Einde van de Wereld? Het buurtrestaurant op een boot aan de Javakade, gerund door vrijwilligers, heeft op het voor- en achterdek een terras opgebouwd. Voor het eerst in haar veertigjarig bestaan is de stichting achter het restaurant gesommeerd het zogeheten terrasprecario te betalen.

Bij het restaurant zijn ze niet onbekend met precario's, een belasting die de gemeente mag heffen voor het gebruik van openbare ruimte. "De stichting betaalt al jaren liggeld, net als woonboten", vertelt voorzitter Claud Biemans. Vorig jaar bedroeg het liggeld zo'n 5225 euro. "Dat bedrag is in vijf jaar tijd meer dan verdubbeld. De gemeente heeft dus al aardig aan ons verdiend."

Ook de terrasbelasting is een vorm van precario. "Die hebben wij in het verleden nooit gekregen", zegt Biemans. Nogal wiedes, vinden ze bij het restaurant: het terras staat op het voor- en achterdek van de boot - waarvoor al liggeld is betaald. "We zetten onze stoelen en tafels nooit op de kade."

Bovendien houdt de gemeente er volgens Biemans een vrij slordige meetmethode op na. "Zij komen op 83 vierkante meter. Nou, dat kan echt niet meer dan 50 vierkante meter zijn."

Dat nou juist een gemeentebelasting het buurtrestaurant de kop kan kosten, noemt Biemans wrang. "Dit zou betekenen dat we gaan zinken. Ik begrijp er helemaal niets van." De 8725 euro die de stichting moet afdragen voor hun terras, zou volgens de voorzitter de nekslag zijn voor het buurtinitiatief.

Bezwaar

Vanwege privacyoverwegingen kan de gemeente niet ingaan op individuele gevallen, aldus een woordvoerder. "Als ondernemers een aanslag krijgen waarvan ze denken dat het niet klopt of dat het onredelijk is of als ze die niet kunnen betalen, dan roepen we deze ondernemers op zich te melden bij de gemeente. We kijken dan of er iets niet klopt en welke mogelijkheden er zijn."

De stichting achter het Einde van de Wereld heeft inmiddels officieel bezwaar gemaakt.

Toegangssluizen, minder bezoekers en een waslijst aan andere maatregelen. De Nationale Dodenherdenking ziet dit jaar er heel anders uit. Maar niet alleen op de Dam wordt stilgestaan bij de Nederlandse oorlogsslachtoffers. Volg hier in dit liveblog de herdenkingen en de Stille Tocht. 

De politie heeft een man vlak voor het twee minuten stilte-moment aangehouden en weggeleid van de Dam. Volgens een woordvoerder van de politie haalde de man een spandoek tevoorschijn die hij wilde laten zien. Het spandoek was niet gerelateerd rond het conflict tussen Israël en Hamas. 

Net voordat de twee minuten ingingen haalde de man het spandoek tevoorschijn. Politieagenten wisten de man weg te leiden van de Dodenherdenking en vervolgens aan te houden. Volgens de politie verstoorde de actie niet de stilte. 

Wat er precies op het spandoek stond dat de man wilde laten zien, kan de politie nog niet zeggen. Wel laat de woordvoerder weten dat het niet om een uiting ging rond het conflict tussen Israël en Hamas. Voor de rest verliep de Dodenherdenking rustig. 

De politie heeft vandaag een 41-jarige man aangehouden vanwege opruiende berichten op sociale media rond de Nationale Dodenherdenking op de Dam. Volgens de politie gingen die berichten onder andere over het verstoren van de herdenking. 

De Telegraaf schrijft dat het zou gaan om Rachid El Ghazaoui, beter bekend als rapper Appa. "Er is geen perfecter moment om de schreeuw van de genocide in Gaza te laten horen dan 4 mei tijdens de dodenherdenking", zou de rapper om Instagram hebben geschreven volgens de krant. 

De kans is klein dat het vanavond droog blijft tijdens de herdenking. In de loop van de middag trekt een zone met enkele buien noordwaarts over het land, meldt Weeronline. De meest pittige buien zijn halverwege de middag aanwezig. Rond 20.00 uur wordt de meeste en felste regen in Noord-Holland verwacht. Paraplu's, maar ook borden en vlaggen, mogen niet worden meegenomen naar de Dam. 

De politie heeft een man vlak voor het twee minuten stilte-moment aangehouden en weggeleid van de Dam. Volgens een woordvoerder van de politie haalde de man een spandoek tevoorschijn dat hij wilde laten zien. Het spandoek was niet gerelateerd aan het conflict tussen Israël en Hamas. 

Net voordat de twee minuten ingingen haalde de man het spandoek tevoorschijn. Politieagenten wisten de man weg te leiden van de Dodenherdenking en vervolgens aan te houden. Volgens de politie verstoorde de actie niet de stilte. 

Wat er precies op het spandoek stond dat de man wilde laten zien, kan de politie nog niet zeggen. Wel laat de woordvoerder weten dat het niet om een uiting ging rond het conflict tussen Israël en Hamas. Voor de rest verliep de Dodenherdenking rustig. 

41-jarige man aangehouden

Eerder vandaag hielde de politie een man van 41 jaar aan vanwege opruiende berichten op sociale media rond de Nationale Dodenherdenking op de Dam. Volgens de politie gingen die berichten onder andere over het verstoren van de herdenking.

De Telegraaf schrijft dat het zou gaan om de in Amsterdam geboren Rachid El Ghazaoui, beter bekend als rapper Appa. "Er is geen perfecter moment om de schreeuw van de genocide in Gaza te laten horen dan 4 mei tijdens de dodenherdenking", zou de rapper op Instagram hebben geschreven volgens de krant. 

In een pand aan de Nieuwendijk in het centrum doet de politie vanavond onderzoek naar een overleden persoon. Het is nog niet duidelijk of de persoon om het leven is gekomen door een misdrijf, dat wordt nog onderzocht.

Een calamiteitencontainer kwam ter plaatse voor het onderzoek. Volgens een woordvoerder van de politie wil dat niet meteen zeggen dat het gaat om een misdrijf, maar dat de vondst van de persoon goed wordt onderzocht.

De politie heeft vandaag een 41-jarige man aangehouden vanwege opruiende berichten op sociale media rond de Nationale Dodenherdenking op de Dam. Volgens de politie gingen die berichten onder andere over het verstoren van de herdenking. 

De Telegraaf schrijft dat het zou gaan om de in Amsterdam geboren Rachid El Ghazaoui, beter bekend als rapper Appa. "Er is geen perfecter moment om de schreeuw van de genocide in Gaza te laten horen dan 4 mei tijdens de dodenherdenking", zou de rapper op Instagram hebben geschreven volgens de krant. 

Over de identiteit van de man en zijn uitspraken kan de politie geen verdere informatie geven. De woordvoerder laat weten dat de uitspraken door het Openbaar Ministerie als strafbaar zijn beoordeeld. De man is door de politie opgepakt en meegenomen voor verhoor.

Kijk hier terug naar de Stille Tocht door de voormalige Joodse Wijk en de Nationale Herdenking op de Dam. Via het Jonas Daniël Meijerplein, de Schaduwkade, Amstel, Rembrandtplein en Muntplein werd er richting de Dam gelopen. Op de Dam was er twee minuten stilte en onder andere een speech van de burgemeester.

In de schaduw van de Nationale Dodenherdenking vinden elk jaar op 4 mei meerdere kleine herdenking plaats in Amsterdam. Zo werden vanochtend zeventien in de oorlog omgekomen medewerkers van de Hollandsche Draad- en Kabelfabriek herdacht. "Het is belangrijk dat we onze oud-collega's herdenken."

Bij het Draka-monument op begraafplaats de Nieuwe Noorder staan zo'n twintig mensen - overwegend oud-medewerkers van Draka - stil bij hun gevallen oud-collega's. Zeventien medewerkers van de fabriek kwamen in de Tweede Wereldoorlog om.

Sinds 1946 wordt elk jaar op 4 mei stilgestaan bij de gebeurtenissen: ''We moeten blijven herdenken, omdat we in deze wereld zien dat onschuldige mensen slachtoffers worden,'' vertelt oud-medewerker Michel Croes.

Draka was volgens de organisatoren een hecht bedrijf, ook tijdens de oorlogsjaren. Het bedrijf zorgde goed voor haar personeel. Zo vervalste het bedrijf papieren, waardoor honderd werknemers de werkplicht in Duitsland konden ontlopen. Daarnaast ritselde het bedrijf kolen en voedsel voor haar personeel: "Er gaat zelfs een verhaal dat er een koe is gekocht, die geslacht is en waarvan het vlees onder het personeel verdeeld is," vertelt oud-medewerker Lida Tol.

Materialen vanuit de fabriek

Het monument waar de herdenking plaatsvindt werd vrij snel na de bevrijding geplaatst op het fabrieksterrein van Draka. Na de sluiting van de fabriek aan de Hamerstraat, werd het monument verplaatst naar De Nieuwe Noorder.

Het monument is gemaakt in de vorm van een kruis. Op een van de muren zijn een vliegtuig en een schip te zien en op de andere wanden is een zon afgebeeld: "Achter de wolken schijnt de zon", aldus Tol. Het monument is gemaakt met materialen die ze voorhanden hadden, want het was na de oorlog moeilijk om aan materialen te komen. De symbolen op het monument zijn gemaakt van koperwalsdraad afkomstig van de fabriek zelf.

Maatregelen rond de Nationale Herdenking op de Dam, herdenking in Noord voor in de oorlog omgekomen medewerkers Draka-fabriek en terugblik op hiphop-festival Appelsap. Dat en meer in het AT5 Nieuws van zaterdag 4 mei.

Een van de laatste woorden die te horen zijn voorafgaand aan de Stille Tocht op Dodenherdenking komen van Benjamin Fro. Hij is rapper en spoken word artiest en zal een gedicht voordragen over  verzet en herdenken. "Het goede doen wordt niet altijd met applaus en gejoel ontvangen."

"Vandaag is 4 mei, dus ik vier mij. En ik vier het feit dat wij allemaal hier zijn", zo begint Benjamin Fro het gedicht dat hij vandaag ten gehore zal brengen voorafgaande aan de Stille Tocht. 

Ter inspiratie sliep hij een nachtje in het brugwachtershuisje naast de Walter Süskindbrug. Als medewerker van de Hollandse Schouwburg heeft hij honderden Joodse kinderen helpen ontsnappen. Süskind was een inspiratie voor zijn gedicht. "Bij leven heeft hij nooit erkenning gekregen voor wat hij heeft gedaan. Daar leer ik van."

Benjamin had ook de stad en zijn familie in zijn achterhoofd tijdens het schrijven. "Mijn grootouders zijn ook vervolgd in de Holocaust. Daar sta ik bij stil. En ik sta stil bij  de geschiedenis van deze buurt. Ik ben opgegroeid als Joodse jongen in een buurt waar nauwelijks meer Joden wonen", vertelt hij. Maar hij denkt niet alleen aan de geschiedenis. "Ik sta stil bij de misdaden tegen de menselijkheid die nu worden begaan. En hoe we daar iets aan kunnen en moeten doen", vertelt hij.

Wat ooit begon als een kleinschalig hiphopfeest in het Oosterpark groeide uit tot een van de grootste hiphopfestivals in Nederland. Het is een notendop de tijdlijn van het Amsterdamse festival Appelsap. Nu beginnen de oprichters een nieuw festival, Mad City met de 'nieuwe generatie'. Een goed moment om nog even terug te blikken op bijna twintig jaar Appelsap. 

Rogier Smalhout, Wiecher Troost en Koos Groenendijk begonnen in 2000 Appelsap. "Voor een eerste editie werd het nog redelijk goed bezocht. Ik denk dat er 500 man op afkwamen", vertelt Troost. "Het was lekker weer en onze vrienden stonden achter de bar en hielpen met opruimen."

Punk-energie

Maar al snel groeide het festival en kwamen er duizenden bezoekers naar het Oosterpark. "Het was jarenlang het grootste hiphop-festival van Amsterdam en misschien wel van heel Nederland", zegt hiphop-expert Rajko Disseldorp, die met bewondering terugkijkt op de Appelsap-tijd. "Het ene jaar zag je een onbekende artiest die een paar jaar later ineens heel groot is. Iedereen die van hiphop houdt, vindt dat hard."

Ondanks dat er meerdere hoogtepunten waren, zoals de terugkeer van The Opposites in 2019 of Kendrick Lamar in 2011, is het optreden van Waka Flocka Flame, een van de hoogtepunten van Rogier. "Hij was een van de eerste rappers die een soort punk-energie naar hiphop bracht. We moesten de show voortijdig afkappen omdat hij het publiek inging, wat absoluut niet de bedoeling was."

Vrienden van het Flevopark

Maar die populariteit bracht ook nadelen met zich mee, want zowel in het Oosterpark als in het Flevopark lagen ze in de clinch met liefhebbers van het park. In 2015 moest er zelfs een rechter aan te pas komen. De actiegroep Vrienden van het Flevopark hadden een kort geding aangespannen om het evenement een week voor aanvang alsnog te verbieden. Uiteindelijk besliste de rechter dat het festival mocht doorgaan.

Wiecher Troost zegt er altijd begrip voor te hebben gehad. "Het is altijd goed als zulke groepen zich druk maken over de buurt, de stad, het park en cultuur. Dat doen wij ook, al hebben wij daar andere ideeën over dan zij. Maar verder zijn we gewoon cool met ze."

Nieuwe stijl

En nu komt er Mad City, vernoemd naar een album van rapper Kendrick Lamar ('Good Kid, M.A.A.D City'). Ook iemand die, voordat hij wereldberoemd werd, op Appelsap stond.

De oprichters van Appelsap hadden Mad City al twee jaar geleden opgericht, maar vanavond is de eerste editie. Het festival begint om 15.00 uur in de Lofi.

De Nationale Herdenking op de Dam zal dit jaar iets anders verlopen dan gebruikelijk. Iedereen die de herdenking wil bezoeken, moet rekening houden met een waslijst aan maatregelen. Hieronder lees je om welke maatregelen het precies gaat.

Vanwege 'toegenomen spanningen in de maatschappij', met name als gevolg van het conflict tussen Israël en Hamas, heeft de gemeente besloten om een uitgebreide noodverordening in het leven te roepen. Daarin staan extra regels waar mensen die naar de Dam komen zich aan moeten houden. De noodverordening geldt tussen 15.00 en 21.30 uur.

De belangrijkste regel is dat alleen mensen die zich aangemeld hebben de herdenking kunnen bijwonen. Dat kon tot dinsdag, toen duidelijk werd dat alle beschikbare plekken vergeven waren. Er worden maximaal 10.000 mensen toegelaten bij de Nationale Herdenking, de helft minder dan voorgaande jaren.

Toegangssluizen

Mensen die zich aangemeld hebben, kunnen via één van de drie ingangen de Dam betreden. De entrees staan op het Damrak, op het Rokin en in de Paleisstraat. Welke entree je als bezoeker moet hebben, hangt af van de plek die je bij de reservering hebt uitgekozen.

Bezoekers hebben bij hun reservering ook een tijdslot meegekregen en moeten voor een bepaalde tijd binnen zijn. Bij de ingangen hoeft geen ID-kaart getoond te worden, een toegangsbewijs is genoeg.

Vlagverbod en fouilleren 

Er is op de Dam een verbod op vlaggen, borden en geluidsversterkende apparaten. Vanwege dat verbod wordt iedereen bij binnenkomst gefouilleerd. Die fouillering bestaat uit 'het oppervlakkig aftasten van kleding' en het kijken in tassen. Beveiligers kunnen ervoor kiezen om de kleding verder te onderzoeken. Bijvoorbeeld door het open te ritsen.

T-shirts

Burgemeester Halsema zei vrijdag in gesprek met AT5 dat groepen die allemaal hetzelfde T-shirt met een bepaalde boodschap – bijvoorbeeld Free Palestine – dragen, ook geweigerd kunnen worden. "Omdat dat aanleiding kan geven tot wanordelijkheden", zei Halsema daarover. "Er kunnen vijftig mensen dat van plan zijn, maar dat kan andere mensen zwaar emotioneren. Het kan aanleiding tot onrust of paniek, daarom is het niet toegestaan." 

Volgens een woordvoerder van de burgemeester zijn de regels rondom T-shirts alleen bedoeld voor grote groepen en dus niet voor individuen.

Regels voor omwonenden

Ook bewoners die aan het plein wonen moeten zich aan bepaalde regels houden, regels die bij eerdere herdenkingen ook al golden. Zo is het verplicht om alle ramen naar het plein toe tijdens de herdenking te sluiten. Ook is het verboden om op dat moment op een balkon of dakterras te staan.

Winkels, horecazaken en andere bedrijven in de buurt van de Dam moeten om 16.30 uur sluiten. Hotels en hostels hoeven zich niet aan die regel te houden. 

Demonstraties

De extra maatregelen komen voort uit een analyse van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en de politie. Daarin werd geconcludeerd dat er een kans bestaat op spontane protestacties of demonstraties, vanwege de oorlog tussen Israël en Hamas. Meerdere pro-Palestijnse organisaties hebben overigens laten weten dat ze niet van plan zijn om te demonstreren.

Op dit moment is er een demonstratie aangemeld bij de gemeente: de linkse activist Frank van der Linde wil demonstreren tegen PVV’er en voorzitter van de Tweede Kamer Martin Bosma. Van der Linde heeft de demonstratie ingediend bij de gemeente Amsterdam. Op de Dam mag hij niet staan, zegt Halsema. Van der Linde heeft in plaats daarvan een plek op de Torensluis bij het Singel toegewezen gekregen. Van der Linde heeft aangegeven toch naar de Dam te willen om Bosma de rug toe te keren.

De politie heeft rond 03.00 uur vannacht een gewonde man aangetroffen in Zuid. In eerste instantie was niet duidelijk wat er precies met de man was gebeurd. Nu blijkt dat hij een uur eerder gewond raakte bij een incident in Noord. Hoe en waarom het slachtoffer gewond naar de andere kant van de stad ging, is nog onderdeel van onderzoek.

De politie werd rond 01.45 uur gealarmeerd over een geweldsincident in een flat aan de Elzenhagensingel in Noord. Agenten troffen daar wel een andere man met verwondingen aan. Ook liep er door de flat een bloedspoor.

Ruim een uur later, rond 03.00 uur, werden de hulpdiensten vervolgens opgeroepen vanwege een melding van een steekpartij in de IJselstraat in Zuid. Ter plaatse werd daar de gewonde man aangetroffen, maar was - mede door een taalbarrière - niet direct duidelijk hoe de man was gewond geraakt.

Nader onderzoek wijst uit dat de man degene is die aan de Elzenhagensingel gewond raakte. De politie houdt er rekening mee dat hij met een taxi naar Zuid is gegaan. Waarom hij dat deed, is nog onduidelijk. Hij is overgebracht naar een ziekenhuis.

De voorbereidingen voor de Nationale Herdenking op de Dam zijn vanochtend in volle gang. Er worden onder meer hekken op en rond het plein geplaatst. Wie zich heeft aangemeld om naar de herdenking te komen, doet er goed aan vanavond een regenjas mee te nemen. Er bestaat namelijk een grote kans op buien rond 20.00 uur. Paraplu's zijn niet toegestaan.

De wegversperringen, waardoor de 10.000 mensen die zich eerder hebben aangemeld heen moeten, werden gistermiddag al neergezet. De entrees staan op het Damrak, het Rokin en de Paleisstraat. Welke entree je als bezoeker moet hebben, hangt af van de plek die je bij de reservering hebt uitgekozen.

De kans is klein dat het vanavond droog blijft tijdens de herdenking. In de loop van de middag trekt een zone met enkele buien noordwaarts over het land, meldt Weeronline. De meest pittige buien zijn halverwege de middag aanwezig. Rond 20.00 uur wordt de meeste en felste regen in Noord-Holland verwacht. Paraplu's, maar ook borden en vlaggen, mogen niet worden meegenomen naar de Dam.

Extra maatregelen

Vanwege 'toegenomen spanningen in de maatschappij', met name als gevolg van het conflict tussen Israël en Hamas, heeft de gemeente besloten om een uitgebreide noodverordening in het leven te roepen. Daarin staan extra regels waar mensen die naar de Dam komen zich aan moeten houden. De noodverordening geldt tussen 15.00 en 21.30 uur.

De belangrijkste regel is dat alleen mensen die zich aangemeld hebben de herdenking kunnen bijwonen. Dat kon tot dinsdag, toen duidelijk werd dat alle beschikbare plekken vergeven waren. Er worden maximaal 10.000 mensen toegelaten bij de Nationale Herdenking, de helft minder dan voorgaande jaren.

AT5 doet vanavond uitgebreid verslag van de Nationale Herdenking op de Dam en de Stille Tocht voorafgaand aan de twee minuten stilte.

We volgen de Stille Tocht door de voormalige Joodse Wijk live vanaf 18.15 uur en vertellen de verhalen uit de buurt. De stoet loopt vanaf de Stopera (het hart van de voormalige Joodse Wijk) via het Jonas Daniël Meijerplein, de Schaduwkade, Amstel, Rembrandtplein en Muntplein richting de Dam.  

Aansluitend volgen we de Nationale Herdenking op de Dam waar om 20.00 uur twee minuten stilte wordt gehouden en kransen worden gelegd. Er zijn dit jaar extra veiligheidsmaatregelen van kracht vanwege spanningen door de oorlog in het Midden-Oosten. Hier lees je wat die maatregelen precies inhouden.

AT5 doet zondag ook uitgebreid verslag van Bevrijdingsdag. We zijn bij vrijheidsmaaltijden, debatten en festiviteiten in de stad. Een uitgebreid verslag van Bevrijdingsdag in Amsterdam zie je zondag om 20.15 uur op AT5.  

Nintendo’s Pokémon series has had a powerful grip on pop culture for decades, and it’s doubtful to change anytime soon. The bulk of that power comes from the video and trading card games, along with the eternally ongoing anime and the movies and shows that’ve spun out of that. So how do you make one of the biggest…

Read more...

At the start of the year, it was reported that Francis Ford Coppola’s long-awaited sci-fi flick Megalopolis might finally see the light of day. That day appears to be pretty soon, because Coppola’s production banner American Zoetrope released first-ever footage of the film that gives an idea of its scope.

Read more...

It’s now been five years since Disney bought 20th Century Fox, and we’re finally seeing that really pay off on the movie side. Kingdom of the Planet of the Apes is hitting theaters next week, Alien: Romulus and Deadpool & Wolverine are later this summer. What Fox movies are due next for a comeback? The Maze Runner seri…

Read more...

It’s May 4th, which doesn’t just make it Star Wars Day. We’re also one month out from The Acolyte, our first-ever show set in the High Republic era, and which also had a special preview playing with Phantom Menace screenings this weekend. Along with that clip, the show’s got a brand new trailer that teases the…

Read more...

Summer’s almost here, and that means it’s time for the return of everyone’s favorite superhero show The Boys. With season four set to kick off in a little over a month, Prime Video released a new trailer that’s got everything you expect from the show now: Supes being chaotic freaks, pointed political imagery, and a lot…

Read more...

If you thought the less-than-stellar launch of the highly anticipated Rabbit R1 AI device was all that happened in gadget news this week, we understand. Everyone in the tech industry was talking about this thing and no one particularly likes it. Our full review is still forthcoming, but our first impressions were very…

Read more...

May the 4th be with you! But if you’d like to read some things that aren’t about Star Wars this Star Wars Day, our most-read stories of the week have you covered, from Captain America merchandise to critical reflections (and not quite so critical ones) behind the scenes of Marvel, our continued look back at the Planet…

Read more...

This week saw a blast from the past as we told the tales of numerous fraud victims who were targeted by scammers on the cheating site, Ashley Madison. A new chatbot came and went leaving so many people with questions.And then there’s Elon Musk who went “hardcore” with layoffs he even got rid of those pesky interns…

Read more...

Elon Musk became the butt of more than a few jokes after internet users pointed out Tesla’s robot demo wasn’t all it appeared to be. As it turns out, a video the billionaire posted of Optimus, the company’s much-hyped humanoid robot, was actually being controlled by a human slightly off-screen. And it’s interesting to…

Read more...

In our top stories this week, reporter Passant Rabie describes the rediscovery of a satellite lost in the 1990s and why we sometimes lose sight of our orbital property. Researchers have discovered what they claim is the world’s deepest blue hole, the Taam Ja’ Blue Hole in Mexico’s Chetumal Bay, and have yet to…

Read more...

The X-Men find themselves, perhaps almost always, on the precipice of great change. But right now they really do feel like they’re on the edge of something new again. In the comics, after years rejuvenated by the Krakoan Age, they’re ready to rise from the ashes of tragedy once more. On the big screen, we’re ready to…

Read more...

Elon Musk says Grok’s real-time news feature, which is going about as well as you’d expect so far, will get information purely from “summarizing what people say on X,” in an email to the Big Technology newsletter Friday. Musk says each Grok summary aims to combine breaking news and social commentary by analyzing “tens…

Read more...

This year is a big one for Star Wars on the small screen. We’ve already had Young Jedi Adventuresand The Bad Batch, and Tales of the Empire and The Acolyte are coming very soon. Now we have a release window for Disney+’s Skeleton Crew, coming to the streamer this winter.

Read more...

No one deserves their much-delayed accolades as part of the Star Wars franchise more than Ahmed Best, who portrayed Jar Jar Binks in George Lucas’ prequel trilogy. The actor was met with the first very public show of vitriol from Star Wars’ toxic fandom, which is something we’re unfortunately much more used to seeing…

Read more...